Đời Ngắn Đừng Ngủ Dài - Robin Sharma - 11 - 20

11. Không có lỗi

Người ta rất dễ tự hành hạ mình vì những lỗi lầm từng gây ra. Rất nhiều người trong chúng ta cứ sống mãi với quá khứ mà không yêu mến hiện tại và xây dựng một tương lai tươi sáng. Có người lúc nào cũng loay hoay với những gì đã làm hoặc với những thất bại đã qua trong nhiều năm tháng. Thật đáng tiếc. Cuộc sống lãng phí quả là khủng khiếp.

Xin hỏi bạn câu này: Có điều gì thực sự là một lỗi lầm? Trước tiên, chẳng ai muốn thất bại hoặc làm đảo lộn mọi chuyện. Mọi người chúng ta thức dậy mỗi buổi sáng, bước vào thế giới và làm thật tốt những gì có thể dựa vào kiến thức, vào khả năng mình có và chỗ đứng hiện nay trên hành trình cuộc đời. Nhưng quan trọng hơn nữa, điều mà ta gọi là lỗi lầm thực ra ẩn chứa nguồn học hỏi phong phú. Đó là cơ hội nhận thức và hiểu biết hơn để có được những kinh nghiệm quí giá. Kinh nghiệm giúp ta hành động, với cảm xúc ngày một hoàn thiện hơn. Tất cả những gì xảy ra trong cuộc đời – tốt đẹp và khó khăn – đều cần thiết để giúp bạn trở nên con người hôm nay. Tại sao gọi là lỗi lầm? Vậy có lẽ không có lỗi lầm. Có lẽ điều chúng ta gọi là thất bại thực sự lại là những bài học trưởng thành dưới lớp da chó sói. Và có lẽ người nhiều kinh nghiệm nhất sẽ là người chiến thắng.

12. Một ngày mới

Vào nửa đêm hôm nay, bạn sẽ có một món quà tuyệt vời nhất: 24 tiếng đồng hồ tươi mới. 24 giờ thuần khiết, không tỳ vết và không giới hạn. Một ngày mới trao gửi cơ hội để bạn bày tỏ sự can trường, ứng xử lịch thiệp, liên kết chân thành, rèn luyện những thói quen giúp bạn tiến lên một cuộc đời tốt đẹp hơn. Hai mươi bốn giờ trao tặng cơ hội để cười. Để sáng tạo giá trị. Để thực hiện ước mơ. Dù bạn có thừa nhận hay không, ngày mai vẫn là điều kỳ diệu. Đâu phải ai cũng có được nó.

Tôi vừa từ Kazakhstan trở về. Tôi thích thời gian ở đó. Almaty là một thành phố đẹp, vây quanh bởi đồi núi với những hàng thông reo. Con người nơi đây vui vẻ và nhiều màu sắc văn hóa. Buổi hội thảo về vai trò lãnh đạo mà tôi trình bày khiến tôi hân hoan. Trên chuyến bay dài trở về nhà, tôi đọc cuốn A Good Year (Năm tốt lành) của Peter Mayle. Tôi từng thích sách của Mayle và nghĩ rằng cuốn này sẽ giúp tôi thư giãn. Quả thế. Thật là cuốn sách hay trên chuyến nghỉ hè. Có một câu trong tác phẩm đánh động tôi: “Thà chết đứng còn hơn sống cả đời trên hai đầu gối.” Câu nói thật mạnh mẽ. Cảm ơn Peter Mayle vì đã thức tỉnh tôi, về điều quan trọng nhất.

Vậy hãy làm cho ngày mai trở nên đặc biệt. Không, trở nên vĩ đại. Tuyệt vời hết mức. Trở nên một tác phẩm nghệ thuật – để bạn có thể kể lại cho con cháu nghe. Thật tuyệt vời với những gì một người có thể làm trong một ngày duy nhất. Mỗi ngày là một cơ hội để trở thành những gì chúng ta đáng được hưởng.

13. Lòng biết ơn

Có lần tôi được xem một buổi phỏng vấn của Larry King với Carolyn Thomas, một phụ nữ bất hạnh đã bị mất gần hết gương mặt. Chương trình đó khiến tôi nghĩ nhiều về lòng biết ơn. Ý tưởng lớn: Bạn trân trọng điều gì trong cuộc sống, điều đó sẽ phát triển. Bạn suy tư và tập trung vào điều gì, nó sẽ lớn mạnh. Điều gì bạn đánh giá cao sẽ bắt đầu gia tăng giá trị. Hãy trân trọng vì có sức khỏe. Trân trọng gia đình. Trân trọng quà tặng, bạn bè, công việc. Hãy trân trọng cuộc sống, và viễn cảnh sẽ bắt đầu thay đổi. Bạn sẽ thấy cuộc đời mình được chúc phúc (ngược lại với những phần đời từng tan vỡ).

Tôi thích lên danh sách. Đây là lời đề nghị: hãy lên danh sách năm mươi điều bạn trân trọng, biết ơn (vâng, năm mươi). Mười điều đầu tiên rất dễ: người thân, công việc, gia đình, vân vân. Biết ơn vì bạn nói tiếng Việt (hoặc tiếng Nhật, tiếng Đức). Biết ơn vì có đủ hai mắt, có trái tim khỏe, hoặc vì bạn không sống trong vùng chiến tranh. Biết ơn người khác. Cầu chúc cho người nông dân nỗ lực làm nên thức ăn trên bàn. Cầu chúc cho người công nhân tạo ra chiếc xe máy bạn đi. Cầu chúc cho người bán hàng nơi bạn mua quần áo. Cầu chúc cho người phục vụ quán ăn bạn đến hôm qua.

Đó là thái độ biết ơn. Hãy lưu tâm đến những phúc lành của mình, đừng xem bất cứ điều gì là hiển nhiên. Tôi chắc chắn bạn sẽ có nhiều thứ để biết ơn hơn những gì bạn thấy. Chỉ cần nghĩ đến. Chỉ cần trân trọng. Và để ý xem điều gì sẽ xảy đến.

14. Nhanh chóng nhận lãnh trách nhiệm

Vai trò lãnh đạo thực sự nghĩa là nói đến trách nhiệm từng cá nhân, đến việc tạo ra kết quả cao nhất, nhận lãnh trách nhiệm để hoàn thành công việc – dù bạn đứng ở vị trí nào đi nữa. Câu chuyện sau đây diễn tả ý tưởng tôi muốn trình bày.

Hôm qua tôi đi siêu thị mua hàng. Khi tôi xếp hàng đứng đợi trả tiền, mọi người đều dậm chân tại chỗ. Tôi nhìn lên phía trước và thấy một phụ nữ đang bối rối – hình như thẻ tín dụng của bà gặp trục trặc. Cô thu ngân đứng im như tượng gỗ. Cô ta chẳng làm gì hết. Không lời giải thích chuyện gì đang xảy ra (sau đó tôi được biết do hệ thống bị treo). Chẳng xin lỗi khách hàng vì sự chậm trễ. Chẳng hành động gì để giải quyết vấn đề. Chỉ đứng nhăn răng cười gượng và biểu lộ sự căng thẳng. Có một điều nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng quả thật vai trò lãnh đạo chỉ bộc lộ trong những giây phút thử thách, chứ không phải trong những giây phút dễ dàng.

Vai trò lãnh đạo sẽ xuất hiện ở nơi làm việc – hoặc trong đời – để thử thách chúng ta. Mỗi người trong chúng ta, những nhà lãnh đạo không cần danh phận, phải đứng lên đối đầu thử thách. Ta cần tỏa sáng khi sự việc không như dự tính. Ta phải nhận lãnh trách nhiệm. Một cách nhanh chóng. Trong câu chuyện trên, cuối cùng hệ thống cũng được khôi phục, thẻ tín dụng hoạt động trở lại và tôi cũng qua được quầy tính tiền. Nhưng lần sau nếu đi siêu thị này và được lựa chọn, tôi sẽ tìm một người thu ngân biết việc. Người suy nghĩ nhanh. Người tìm cách cho công việc hoàn tất, trong khi những người khác chỉ biết đứng im thụ động.

15. Các ý tưởng đều vô giá trị

Một tiêu đề đáng tranh cãi? Có thể. Nhưng tôi nghĩ nó đúng. Tôi từng nghe nhiều nhà tư tưởng cho rằng ý tưởng là tiền tệ của thành công, tư duy sẽ điều khiển công việc, và ta sẽ trở thành những gì mình liên tục nghĩ đến. Nhưng đối với tôi, ý tưởng mà thiếu sự thực hiện thì chỉ là ảo tưởng. Nói cách khác, một ý tưởng dù lớn lao đến đâu cũng vô giá trị cho đến khi nó được tiến hành và mang vào cuộc sống.

Thế giới đầy rẫy các nhà tư tưởng nhưng sự vĩ đại của họ sẽ chẳng bao giờ được ai nhận ra. Họ mạnh mẽ về mặt tư duy nhưng yếu đuối về mặt thực hành. Họ đành chấp nhận một kết quả miễn cưỡng. Nhà thơ người Đức Johann Von Goethe đã nói: “Dù khả năng hay ước mơ của bạn là gì chăng nữa, hãy bắt đầu đi. Sự táo bạo luôn hàm chứa tài năng, sức mạnh và cả sự diệu kỳ.” Nhũng nhân vật vĩ đại đều thế. Họ giỏi chiến lược lẫn chiến thuật. Họ thực sự sáng tạo và giỏi hoàn thành mọi việc.

Vậy hãy nhìn thật sâu vào tận tâm can của mình, và nghiêm túc thực hiện bất cứ hành động nào để biến ý tưởng thành hiện thực. Bởi vì nếu bạn không thực hiện, sẽ chẳng có điều gì xảy ra cả.

16. Mở to mắt

Một sự việc vừa xảy ra khiến tôi bị sốc. Tôi đang đi bộ đến tiệm Starbucks quen thuộc thì thấy một chiếc xe hơi, máy vẫn nổ, trong khi một em bé ngồi ghế sau và chẳng có người lái. Ông bố đã tấp vào trước cửa tiệm và vội vàng vào mua ly cà phê. Cà phê quan trọng hơn con mình sao?

Chúng ta thật dễ bị cuốn vào sự tất bật của công việc hàng ngày mà quên mất rằng mình cần ý thức về những gì đang làm. Triết gia Bertrand Rusell đã viết: “Hầu hết người ta thà chết còn hơn phải suy nghĩ.” (Ông còn nhấn mạnh: “Nhiều người đã như thế.”) Loài người là tạo vật duy nhất trên thế giới có thể bước ra khỏi bản thân để hồi tưởng về những tư tưởng và hành động của mình. Con khỉ không thể làm như vậy. Chó hoặc mèo cũng không thể. Chỉ có con người.

Nếu hôm nay bạn vẫn hít thở được không khí thì tôi tin bạn có khả năng chứng tỏ vai trò lãnh đạo trong những giờ sắp tới (và cả ngày, tháng, năm sắp tới). Vai trò lãnh đạo nghĩa là thể hiện được mình ở mức tốt nhất. Bạn biết như vậy. Nó nghĩa là trở nên xuất sắc trong những thời điểm chuyển đổi, và đón chào những người chung quanh. Vai trò lãnh đạo còn là chuyện ý thức. Ý thức về tư tưởng, về hành động, về nhiệm vụ, về những mối ưu tiên. Ý thức về tài năng, về nỗi sợ, về niềm đam mê. Ý thức rằng cuộc đời ngắn ngủi. Ý thức về sự khôn ngoan mà cuộc sống ban tặng để bạn lãnh đạo.

Vậy hãy sống với đôi mắt mở to. Sự rõ ràng sẽ kéo theo sự hoàn thiện. Hãy có ý thức về mọi thứ. Hãy sáng suốt và hành động để không ai chê được. Và nhớ bảo vệ trẻ em ngồi trong xe!

17. Biểu tượng huy hoàng

Hôm nay tôi đi đến trường với con, trong một buổi sáng mùa thu trong lành, với lá vàng, gió mát, không khí khô ráo. Đó là thời gian thích nhất trong năm.

Con tôi nói rằng cậu bạn nó có một con rùa nhựa trong xe hơi, để nhắc cha mẹ của bạn ấy phải lái xe chậm và tôn trọng mạng sống người khác trên đường. Thật dễ thương. Câu chuyện khiến tôi liên tưởng đến tầm quan trọng của các biểu tượng nhắc nhở. Đó là những dấu hiệu mà ta cố tình đặt tại những nơi quan trọng để giúp ta nhớ lại điều gì là quan trọng nhất. Có ý nghĩa nhất. Điều ta sống vì nó.

Một trong những mẹo đơn giản tôi bày cho người tham gia lớp huấn luyện lãnh đạo là viết ba điều cam kết quan trọng nhất trong sự nghiệp và đời sống cá nhân vào một bìa cứng nhỏ rồi dán vào gương soi trong nhà tắm, để họ đọc được trước tiên vào buổi sáng. (Tôi biết điều này nghe có vẻ kỳ khôi, nhưng có tác dụng rất tốt.) Hành động nhỏ này sẽ ảnh hưởng đến nhận thức. Rất cơ bản. Nhận thức sẽ hình thành lựa chọn. Lựa chọn sẽ hình thành kết quả. Người phi thường biết tập trung cao độ vào những gì cần làm nhất. Đó là tất cả nhũng gì họ suy nghĩ, họ nói chuyện, ước mơ.

Tôi nhớ rằng John Risley, nhà sáng lập Cleanvater Fine Foods, một trong những công ty hải sản lớn nhất thế giới, từng nói: “Khi tôi muốn điều gì, tôi không nghĩ gì khác ngoài chuyện làm sao để hoàn thành điều đó. Tôi thức giấc nửa đêm đi vào nhà tắm và vẫn suy nghĩ về nó. Tôi rất tập trung.” Với sự tập trung hiếm có như vậy, họ sẽ đạt được những gì họ cần. Không phải đi đường vòng như đa số chúng ta.

Vậy biểu tượng của sự huy hoàng mà bạn sử dụng để nhắc nhở bạn luôn giữ nguồn cảm hứng là gì? Dấu hiệu nào nhanh chóng giúp bạn trở lại với những ưu tiên của mình, khi mớ hỗn độn của cuộc sống hàng ngày cứ gào thét đòi bạn phải chú ý đến chúng? Bạn đáng hưởng một cuộc sống phi thường. Hãy bắt đầu bằng cách tìm biểu tượng cho mình – những thứ đại diện cho con người mà bạn sẵn sàng trở thành.

18. Hãy là người vô lý

Một trong những câu nói tôi thích nhất của George Bernard Shaw là: “Người có lý điều chỉnh bản thân theo thế giới; người vô lý kiên định điều chỉnh thế giới theo bản thân. Vì vậy, mọi tiến bộ đều tùy thuộc vào người vô lý.” Hãy suy nghĩ về ý tưởng này trong chốc lát. Đó là một ý tưởng lớn.

Tất nhiên, bạn cần thực tế và ứng xử khôn khéo khi làm việc trong môi trường của mình. Tôi đồng ý rằng việc áp dụng các quan niệm phổ biến với người khác cũng quan trọng. Những rủi ro ngu ngốc có thể dẫn đến hậu quả khôn lường. Nhưng như đã nói, đừng nên sợ hãi trước thất bại hay thất vọng để rồi không dám ước mơ.

Đừng lúc nào cũng tỏ ra có lý và thực dụng, quá nhạy cảm đến nỗi bạn từ chối không chộp lấy cơ hội ngàn vàng khi nó đến. Hãy đẩy xa giới hạn của những gì bạn nghĩ mình có thể thực hiện. Đừng quên rằng những kẻ chỉ trích luôn cười nhạo tầm nhìn của nhiều nhà tư tưởng can trường, nhiều nhà khai phá nổi tiếng. Đừng để ý đến những lời chỉ trích. Luôn ghi nhớ rằng những tiến bộ vượt bật mà con người đạt tới đều nhờ nỗ lực can trường của một người nào đó từng bị chỉ trích rằng ý tưởng của họ là viễn vông, không thể trở thành hiện thực. Thế giới cần nhiều người biết ước mơ. Cần người vô lý biết đấu tranh chống lại những gì thông thường. Cần người chống lại sự cám dỗ của tính tự mãn và dám hành động theo cách họ vẫn luôn thực hiện. Bạn có thể là một trong những người ấy. Từ ngày hôm nay.

Kahlil Gibran, trong cuốn Nhà tiên tri, nhấn mạnh quan điểm mà tôi rất tâm đắc: “Sự thèm muốn được an nhàn sẽ giết chết niềm đam mê của con người.”

19. Không phải mọi nhà lãnh đạo đều như nhau

Nhiều nhà điều hành đã đến với tôi sau buổi thuyết trình để hỏi tôi về câu nói “mọi người đều là nhà lãnh đạo”. Tôi thấy rằng những công ty giỏi nhất trên hành tinh này có cùng một yếu tố: Họ phát triển người có vai trò lãnh đạo khắp công ty nhanh hơn đối thủ của họ. Điều ấy là ưu tiên hàng đầu. Và họ thực hiện nó rất nhanh.

Tuy nhiên tôi không nói rằng mọi người đều nên điều hành công ty. Thật vô lý. Ai cũng có thể biểu lộ khả năng lãnh đạo, nhưng không có nghĩa là ai cũng lãnh đạo công ty. Dưới đây là một phép ẩn dụ để giúp bạn hiểu rõ hơn.

Tôi yêu ban nhạc U2, trong đó Bono là ca sĩ hàng đầu, Larry Mullen là tay trống. Hỗn loạn sẽ xảy ra nếu Larry cố làm ca sĩ còn Bono nổi hứng chuyển sang chơi trống.

Hãy biết vai trò của mình. Mọi người cần có thái độ của nhà lãnh đạo – dù họ làm gì chăng nữa. Nghĩa là mọi người cần nhận lãnh trách nhiệm để đạt kết quả cao nhất, cần thực hiện phần việc của mình để định hướng văn hóa làm việc. Mọi người cần tích cực và khơi nguồn cảm hứng, cần nỗ lực thêm một chút nữa với khách hàng, và xem sự thay đổi là cơ hội khiến sự việc tốt đẹp hơn. Mọi người đều có thể trở thành nhà lãnh đạo và thực sự ảnh hưởng sâu rộng qua việc thể hiện tốt nhất trách nhiệm của mình. Nhưng không phải ai cũng giống nhau.

20. Học từ lỗi lầm

Gây lỗi lầm là điều bình thường. Chúng ta là con người, và lỗi lầm cho ta cơ hội học hỏi, lớn lên. Vấn đề là đừng gây thêm lỗi lầm như thế lần nữa. Nó chứng tỏ bạn đi ngược lại với bài học dành cho bạn. Bạn không lắng nghe cuộc đời. Bạn không chú ý gì hết.

Trong Điều vĩ đại đời thường, tôi đã kể câu chuyện mình đánh mất cơ hội gặp gỡ Harvey Keitel tại sảnh lớn của khách sạn ở Toronto.Tôi không chộp lấy điều mà Carlos Castaneda gọi là “cơ hội bất chợt” đến. Nhưng tôi đã biết sửa chữa lỗi lầm. Tôi đã hứa sửa sai. Và tôi đã giữ lời. Một lần khác tôi xuống phố để gặp đại diện một nhà xuất bản, và đang ăn món cá sống tại một nhà hàng Nhật ưa thích của mình. Bạn biết ai đang ngồi bàn bên cạnh không? Chính là nghệ sĩ nổi tiếng Eric Clapton.

Khi đúng thời điểm (chẳng có thời điểm nào là lý tưởng để chộp lấy cơ hội, nhưng tôi vẫn để ông dùng bữa xong), tôi mở lời chào. Tim tôi đập rộn ràng (tôi chỉ là người bình thường thôi mà). Tất nhiên tôi cũng lo lắng sợ mình bị ngó lơ. Nhưng nếu không thử, sao bạn biết được. Tôi nhận ra rằng nếu chộp lấy nó, ít ra tôi còn có một cơ hội gặp gỡ ông ấy. Còn nếu không, bảo đảm chẳng bao giờ có cơ hội nữa. Thế là tôi chộp lấy. Hóa ra chúng tôi đã có buổi tán gẫu tuyệt vời, và Eric Clapton là một người thú vị. Tôi đã có thêm một cuộc nói chuyện để hình thành con người mình – như mọi cuộc nói chuyện trước đây.

Mỗi ngày cuộc đời gửi đến bạn cơ hội học hỏi, phát triển và bước gần đến chân thiện mỹ. Đừng bỏ lỡ. Có những cơ hội không bao giờ trở lại. Đừng lựa chọn sự hối tiếc.