Người Đua Diều – Khaled Hosseini

Review sách NGƯỜI ĐUA DIỀU (Nguyễn Khương)

Quay ngược bánh xe thời gian trở về những năm 50 -60 của thế kỉ XX, Afghanistan – một đất nước yên bình, một thủ đô Kabul hiện đại với những chiếc xe ô tô thời thượng, những công viên xanh mát phủ bóng bởi những hàng bạch dương cao lớn, một bầu không khí trong trẻo và cả những cuộc đua diều hấp dẫn vào những mùa đông lạnh giá. Đã từng có một Afghanistan như thế với hàng ngàn năm lịch sử và văn hóa.Nhưng thế giới tươi đẹp ấy chẳng tồn tại được bao lâu thì đã bị những bóng ma chiến tranh phủ kín, nó biến Afghanistan thành một quốc gia khủng bố, đẫm máu, chia lìa và tội lỗi. Khalid Hosseni – một chàng trai Afghan là người chứng kiến những chuyển biến ấy và chính ông cũng là người bị ảnh hưởng của những cuộc chiến tranh trên quê hương mình. Từ đó, Khaled Hosseni đã vẽ nên một bức chân dung cảm động về Afghanistan trong những năm chiến tranh, gói gọn trong cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông – Người đua diều.

Câu chuyện kể về những tháng năm vui vẻ, những tội lỗi trong quá khứ và hành trình đối diện với con người thật của chính mình con người thật của chính mình, cũng là nhân vật chính của câu chuyện – Amir.

Amir – con của người chủ Baba và Hassan – con của người đày tớ Ali đã cùng bú chung một bầu vú. Hai đứa trẻ ấy đã chập chững những bước đi đầu tiên trên cùng một bãi cỏ trên cùng một chiếc sân. Và dưới cùng một mái nhà, chúng cùng bập bẹ những tiếng nói đầu tiên: của Amir là Baba, còn của Hassan là Amir. Hai đứa trẻ đã cùng nhau lớn lên với một tuổi thơ êm đềm, đẹp đẽ.

”Thời thơ ấu của tôi như một ngày dài lười biếng cùng Hassan, đuổi nhau giữa những rặng cây trong sân nhà cha tôi, chơi trò trốn tím, công an bắt kẻ trộm, cao bồi và người da đỏ…”

Hai đứa trẻ ấy cùng nhau chạy ra khỏi nhà lưu động, cùng nhau đi xem các bộ phim cao bồi Viễn Tây, cùng tản bộ trong những khu chợ đặc sắc và cùng nhau… đua diều.

Amir và Hassan đã từng như thế, từng có một tuổi thơ chẳng tách rời. Đã có những lúc người đọc cứ ngỡ như Amir và Hassan là những người anh em thực sự, là máu mủ ruột thịt.

Thế nhưng…

Ông Baba – cha của Amir tỏ ra lạnh lẽo với Amir – đứa con trai ruột của mình. Thay vào đó, ông dành cho Hassan một thứ tình cảm đặc biệt, đó là sự bảo bọc, chở che và yêu thương. Hơn nữa, khoảng cách về chủng tộc giữa hai dân tộc là Hazara (Hassan) và Pashtun (Amir) đã khiến cho mối quan hệ giữa Amir và Hassan luôn có những khoảng cách nhất định. Ấy vậy nên Amir luôn có những suy nghĩ đen tối và lạnh lùng về Hassan: ”Thằng Hazara mù chữ ấy, nó thì biết cái gì nào? Nó chẳng là gì ngoài việc là thằng bếp. Sao nó lại dám phê bình cậu? ”.

Vào một ngày mùa đông năm năm 1975, ngày diễn ra cuộc đua diều được ngóng chờ nhất ở Kabul, đó cũng là ngày mà suốt cuộc đời mình Amir chẳng thể nào quên được. Đúng như dự kiến, cuộc đua diều diễn ra hết sức hấp dẫn. Sau 6 tiếng vật lộn trên không thì chiếc diều của Amir và Hassan cuối cùng đã giành chiến thắng. Chiếc diều cuối cùng bị rơi lạc ở hẻm nhỏ phía sau thị trấn. Hassan đuổi theo để mang chiếc diều về cho Amir nhưng cũng chính lúc ấy là kí ức ám ảnh đối với Amir. Hassan bị bọn trẻ xấu thóa mạ và xâm hại. Amir ở đó nhưng cậu chỉ đứng yên và nhìn. Sau cái ngày đen tối ấy, Amir không bao giờ ngừng lo sợ, ngừng cảm thấy tội lỗi.

Từ hôm đó, Amir không được thấy Hassan thêm một lần nào nữa. Amir cùng người cha là Baba đã sang Mỹ sinh sống. Ở đây, Amir là một nhà thơ nổi tiếng, với những tập thơ và truyện bán chạy. Mỹ là một đất nước bình yên, đẹp và tráng lệ chẳng có khói bụi, khủng bố, chiến tranh nhưng chẳng thể nào khiến Amir ngừng dằn vặt bản thân. Cậu nhớ về Kabul, nhớ chú Rahim Khan và nhớ Hassan: ”Tôi liếc nhìn lên thấy một đôi diều màu đỏ với chiếc đuôi dài màu xanh lạ. Chúng bồng bềnh, bay trên những hàng cây cao và bay qua những cuối xay gió”.

LUÔN CÓ MỘT CON ĐƯỜNG TỐT LÀNH ĐỂ TRỞ LẠI.

Khi cậu đọc được những lá thư từ chú Rahim Khan, rằng Hassan và vợ của cậu ấy cũng đã chết, chỉ có một đứa con của Hassan còn sống ở đó, rằng Amir và Hassan là những người anh em cùng cha khác mẹ và họ thực sự là máu mủ ruột thịt. Chú mất, Amir vẫn nhớ nguyên câu nói của chú: ”Luôn có một con đường tốt lành để trở lại”. Amir hiểu được ý của chú, lập tức quay về Afghanistan. Vượt qua bao nhiêu khó khăn thì cuối cùng Amir cũng gặp được Sohrab – con trai của Hassan và đưa cậu bé trở về Mỹ cùng người vợ Soraya xinh đẹp, nết na và luôn yêu thương Sohrab.

THỨ TÌNH CẢM ĐẶC BIỆT CỦA HAI ĐỨA TRẺ CÙNG CHA KHÁC MẸ!

Có một thứ tình cảm kì lạ giữa Hassan và Amir mà người Afghan vẫn gọi là ”Luôn có một tình anh em giữa những người bú chung một bầu vú”. Nhưng đáng tiếc là Amir không nhận ra được thứ tình cảm sớm hơn. Chẳng những thế, Amir đôi khi còn chẳng xem Hassan là bạn: ”Nó không phải bạn của tôi!”. Đến khi không còn người bạn ấy nữa, Amir mới cảm thấy luyến tiếc.

Đối với Hassan, sau những gì cậu đã phải hứng chịu đó là bị làm nhục, bị xúc phạm và bị phản bội, cậu chẳng bận lòng mà bỏ qua tất cả. Nhưng như cách Amir đã nói: ”Tôi ngoảnh đi đâu cũng thấy những dấu hiệu lòng trung thành của cậu, lòng trung thành trở trơ – cậu không thể làm tổn thương bất kì ai”. Sau hàng chục năm xa xứ, khi được chú Rahim Khan mời về trông nom cơ ngơi cho cha của Amir, cậu chẳng đắn đo mà cùng người vợ trở về.Như vậy, tình cảm của Hassan dành cho Amir có lẽ không phải là tình bạn, đó là thứ tình cảm kì lạ mà ngay cả Hassan cũng không lí giải được: ” Vì cậu , cả ngàn lần rồi !”.

CÓ NHỮNG SAI LẦM ĐƯỢC SỮA CHỮA MUỘN MÀNG, NHƯNG CẦN THIẾT

Khi đọc được hai trên ba phần của cuốn tiểu thuyết, người đọc chỉ cảm nhận được những vết đen của chiến tranh, những sai lầm và những tội ác còn ở phần cuối, Khaled Hosseini đã mở cho các nhân vật của ông một con đường để chuộc lỗi.

Đầu tiên là Amir, người đã phải trả cái giá rất đắt cho lỗi lầm của mình đã phần nào cứu chuộc được những sai lầm ấy. Tiếp đến là Bà Sanaubar – người vợ xinh đẹp nhưng tham lam của ông Ali cuối cùng cũng trở thành một người bà tốt bụng chăm sóc cho Sohrab trong những tuổi đầu cuộc đời cậu.

Người duy nhất chưa kịp trả nợ là cha của Amir – ông Baba, người đã từng dặn Amir: ”Khi con giết một người, con đã ăn cắp quyền làm vợ của một người đàn bà, cướp cha của lũ trẻ. Khi con nói dối là con ăn cắp quyền ai đó biết được sự thật. Khi con lừa bịp, con ăn cắp quyền được ngay thẳng ”. Thế mà ông ấy đã lừa cậu quá nhiều. Ông chưa kịp chuộc lỗi, nhưng có lẽ Hassan sẽ chẳng giận cha mình đâu? Phải không?

BÁO HIỆU CHO SỰ CHẤM DỨT TỘI ÁC CỦA LIÊN XÔ VÀ MỞ ĐẦU CHO MỘT CUỘC CHIẾN TRANH MỚI – CHIẾN TRANH MỸ – AFGHANISTAN

Qua những trang sách Người đua diều, ta thấy hình ảnh những người lính Nga man rợ dần được giảm nhẹ. Đó là viên sĩ quan bạc đầu của Nga, người đã răn đe tên sĩ quan trẻ bằng ánh mắt bực tức. Đó là tên lính Farid – người giúp đỡ Amir trong việc tìm kiếm Sohrab.

”Amir con có trông thấy người ngồi trên cùng với những người vây quanh ông ta đó là ai không ”. ”Không ạ” – Amir đáp.” Đó là ông Henry Kissinger đấy ”. (Henry Kissinger là ngoại trưởng Mỹ lúc đó). Nói xong khung cảnh Amir nhìn thấy dưới đấu trường là một thân người bị ném tung lên, anh ta năm bất động, còng lại trên cát.

Như vậy ta có thể thấy tầm nhìn của Khaled Hosseini thật sâu rộng , ông đã phần nào cảm nhận được sự tàn nhẫn của Mỹ và nhìn thấy trước chiến tranh Mỹ – Afghanistan sau này (2000 – nay).

HÌNH ẢNH CHIẾC DIỀU VÀ TIA HY VỌNG CỦA NGƯỜI AFGHANISTAN.

Đất nước Afghanistan đã chìm trong bom đạn và chiến tranh ròng rã hơn 50 năm nay và chưa có dấu hiệu kết thúc. Người dân Afghanistan tin vào thượng đế, tin vào cánh diều – hình ảnh tượng trưng cho niềm hy vọng của người Afghanistan và cũng là hình ảnh xuyên suốt cuốn tiểu thuyết “Người đua diều”. Họ hy vọng rằng đến một lúc nào đó ở Afghanistan sẽ không còn những kỳ thị chủng tộc, tôn giáo, không có bạo lực, đổ máu và chiến tranh sẽ được chấm dứt…

NGƯỜI ĐUA DIỀU – MỘT CUỐN SÁCH ĐÁNG ĐỌC

Người đua diều là cuốn sách pha trộn hoàn hảo giữa tính trữ tình và tính thời sự, là một tác phẩm mang ý nghĩa nhân văn to lớn với những tình tiết chạm đến lòng người.

Đọc Người đua diều, có cảm giác ta như được dắt vào một thế giới mà nơi đó là giao tranh giữa vẻ đẹp hoang sơ và chiến tranh đẫm máu, những tội ác và khát vọng sữa chữa lỗi lầm và cũng là thế giới của tình anh em, tình cha con, tình bạn và tình người.

Đọc Người đua diều, ta như sống lại nhưng ký ức về bom đạn khi Mỹ đã gieo rắc nỗi kinh hoàng ở Việt Nam vào những năm 54 – 75 của thế kỉ XX.

Và cuối cùng, hãy đọc Người đua diều để biết cách trân trọng những phút giây được ở bên những nguời thân thương để chẳng lúc nào phải hối tiếc như những nhân vật ở trong truyện!